Anti-Joodse wetten

In 1933 kwam Hitler aan de macht in Duitsland. Hij werd benoemd tot Rijkskanselier. De nazi’s lieten er geen gras over groeien. Al in het zelfde jaar werd een Joden-boycot ingesteld. Dat betekende dat men niet meer bij Joodse winkeliers mocht kopen. Joodse ambtenaren werden ook ontslagen. Als gevolg van deze anti-Joodse wetten vluchtten veel Joden uit het land weg. Velen naar de Verenigde Staten (zoals Einstein), Engeland en Palestina. Maar ook naar Nederland, België, Polen en Zuid-Amerika.

   Dictatuur   

In datzelfde jaar 1933 wist Hitler steeds meer macht naar zich toe te trekken. Duitsland werd een dictatuur. De nazi’s konden zomaar mensen die hun niet aanstonden laten arresteren. Vooral communisten en Joden moesten het ontgelden. Joodse boeken werden in het openbaar verbrand. Joden moesten vernederende klusjes opknappen. Bijvoorbeeld met een bord om de nek de straat schoonmaken. Als het daarbij bleef… Want je liep toen ook al gevaar om in een kamp te worden opgesloten.
Jonge aanhangers van Hitler stonden voor Joodse winkels en kantoren. Want leden van het Duitse ras (de 'Ariërs') mochten daar niet naar binnen. Aan het einde van het jaar waren veel beroepen voor Joden onmogelijk geworden.

   Joden niet welkom    

In 1935 kwamen de ‘Neurenberger rassenwetten’. Joden waren geen burgers meer, maar slechts Duitse onderdanen. Ze mochten niet meer in het leger dienen of met een Duitser trouwen. Intussen waren al 70.000 Joden geëmigreerd. In de volgende zes jaar zouden er daar nog bijna 200.000 bij komen… Maar niet alle landen stonden te popelen om zoveel Joodse vluchtelingen op te nemen. Het was al gebeurd dat een schip met meer dan 300 Joden uit Midden-Europa doelloos rondzwalkte op de Zwarte Zee, omdat ze nergens terecht konden.
Maar naar Palestina dan? Dat ging ook niet zo gemakkelijk. Daar heersten de Engelsen. En die wilden – om de Arabieren te vriend te houden – niet teveel Joodse vluchtelingen toelaten. De Joden zaten als ratten in de val. Chaim Weizmann (die 12 jaar later de eerste president van Israël zou worden) zei:

"Zes miljoen mensen zijn veroordeeld om opgesloten te blijven waar ze niet gewenst zijn... Zes miljoen!"

Wat een uitspraak, enkele jaren voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog! Er zouden ook zes miljoen Joden omkomen onder het schrikbewind van de nazi’s.

   Olympische Spelen   

Helaas waren deze taferelen niet alleen in Duitsland te zien. Ook in Oost-Europese landen werden maatregelen tegen de Joden ingevoerd. Dat gebeurde onder andere in Polen en Hongarije. In Roemenië werd Joods personeel ontslagen. Joden moesten verplicht op de ‘sjabbat’ werken. Joodse bedrijven werden gesloten. En dat leidde (we hebben dat eerder gezien) tot verslechtering van de economie.

► Nazi-propaganda: "Koop niet bij Joden!"
►► Ravage na de ''Kristallnacht' (1938)

In 1936 werden de Olympische Spelen in Berlijn gehouden. Dat betekende voor de Joden een kleine adempauze. Hitler wilde natuurlijk geen slecht figuur slaan. Hij wist heel goed dat de hele wereld meekeek… Daarom werden borden met anti-Joodse teksten uit het straatbeeld verwijderd. Maar dat was van korte duur. Al snel werden de maatregelen weer verscherpt. Twee jaar later werd besloten dat Joden niet meer welkom waren bij een niet-Joodse arts. Ook kregen Joden de aanduiding ‘J’ in hun paspoort.

   'Kristallnacht'   

De dreiging nam toe. Maar de meeste landen wilden dat niet zien. Ook namen ze bijna geen maatregelen om Joden op te vangen. In november 1938 werd een Duitse diplomaat in Parijs vermoord door een Poolse Jood. Deze jongen van 17 jaar was boos over de slechte behandeling van zijn familie. Joseph Goebbels, een Duitse minister, hield daarna een toespraak: Een vuil Joods zwijn heeft deze misdaad begaan. “Wij mogen deze aanval van het internationale Jodendom niet onbeantwoord laten!”

Dat hoefde hij geen twee keer te zeggen. In de nacht van 9 op 10 november brak het oproer los. Joodse eigendommen werden geplunderd en in brand gestoken. Synagogen werden vernield. Van Joodse winkels werden de ruiten ingegooid. Deze gebeurtenis is daarom wel de ‘Kristallnacht’ genoemd. Veel Joden werden gedood. Duizenden kwamen in concentratiekampen terecht. De terreur van de nazi’s nam verder toe. Meer dan 80% van de Joodse bedrijven werden in beslag genomen. Het Duitse Rijk moest immers gezuiverd worden van Joden! En opnieuw namen Joden de wijk naar het buitenland. Als dat tenminste lukte… Vluchten naar Nederland ging ook niet zo gemakkelijk; velen werden teruggestuurd. Toch werden 30.000 Joden toegelaten. Ze huisden in gezinnen, scholen en jeugdherbergen.

Intussen braken de nazi’s zich het hoofd over het ‘probleem’ van de Joden. Dit kon zo niet langer! Er zou een totale oplossing moeten komen: een ‘Endlösung’…