De Eerste Wereldoorlog
Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, ziet het er eerst niet zo gunstig uit voor de Zionistische beweging. Het zal voor de Joodse leiders niet zo gemakkelijk meer zijn om elkaar te ontmoeten. Zal dan de droom van de Zionisten nooit werkelijkheid worden?
Het Turkse Rijk wankelt...
Dan ineens is er de oorlog. Al vrij snel kiest het Turkse (Ottomaanse) Rijk de kant van Duitsland, tégen Engeland en Frankrijk. Er zijn nu plotseling minstens drie partijen die belang hebben bij het gebied in het Midden-Oosten. Want wat moet er immers gebeuren als straks de Turken verslagen zullen zijn? En men hoopt natuurlijk dat dat niet al te lang op zich zal laten wachten... In de eerste plaats heeft Frankrijk wel zin in het noordelijke gedeelte, waartoe ook Syrië behoort. Dat vinden ze wel eerlijk. Immers, eeuwenlang hebben de Fransen toch gezorgd voor bescherming van de christenen in het Turkse Rijk? En dan heb je ook de Engelsen, die Egypte en het Suezkanaal in de gaten willen houden. En niet te vergeten de Arabieren, die eindelijk na vier eeuwen ook wel graag de vrijheid willen. Daarom maken ook zij plannen om tegen de Turken te vechten. En daarin worden zij gesteund door de Britten en Fransen. Hoe zal dat allemaal nog aflopen? En dan hebben we het nog niet eens over de Zionisten die ook in Palestina bezig zijn een eigen ‘tehuis’ te stichten…
► Het Sykes-Picotplan (1916) om het Midden-Oosten te verdelen
Frans, Engels, Russisch, Internationaal
Na het uitbreken van de oorlog proberen de Engelsen de Arabieren aan te zetten tot een opstand tegen de Turken. Ze hebben contact met Hoessein, de sjarif van Mekka. Deze man droomt van een enorm Arabisch rijk, dat gesticht kan worden nadat de bezetters (de Turken dus) zijn verdreven. De Britten willen Palestina daar buiten houden, maar maken dat niet helemaal goed duidelijk aan de Arabieren. Dat is jammer. Maar wat er een jaar later, in 1916, gebeurt, veroorzaakt pas echt onrust in de Arabische wereld. De Fransen en de Engelsen smeden een geheim plan (de Sykes-Picot overeenkomst), waarin ze het Midden-Oosten alvast onder elkaar verdelen. Frankrijk krijgt Libanon en Syrië, de Engelsen willen een gebied dat tegenwoordig Jordanië en Irak wordt genoemd. De Russen krijgen nog een stukje in het noorden en Palestina komt onder internationaal toezicht.
Onrustig Arabië
Maar wat is dat eigenlijk: ‘geheim’? Na de Russische Revolutie in 1917 lekt het plan toch uit. De Arabieren zijn laaiend. Wat zal er nu nog overblijven van de mooie beloftes van de Britten? Natuurlijk, zeggen de Engelsen en de Fransen, is het wel de bedoeling dat de Arabieren op een bepaald moment onafhankelijkheid krijgen... Maar daar geloven de Arabieren nog niet zo veel van. Overal breken antiwesterse protesten uit. Zelfs nu nog, meer dan honderd jaar later, wordt dit plan door de Arabieren als voorbeeld genomen: zo zie je maar wat je aankunt op de beloftes van westerse landen. Hebben ze helemaal ongelijk? Maar welke beloftes kun je eigenlijk wel vertrouwen? Zeg eens eerlijk…