Kruisvaarders

Waarom zijn er kruistochten gehouden? Waarom zoveel geweld en oorlog? In het onderstaande gedeelte wordt verteld wat de oorzaken en redenen zijn geweest. Ook wordt er verteld over de geschiedenis van Palestina rond de tijd van de kruisvaarders en de eeuwen daarna.

   Pelgrims    

Er zijn ongeveer acht kruistochten geweest, vanaf 1096. Hoe komt men nu in Europa op het idee om gewapend naar het Midden-Oosten te trekken? Veel dingen zijn te noemen.
Al eeuwenlang is Palestina onder het bestuur van de moslims geweest. Nu bereiken in de 11e eeuw berichten Europa dat christelijke pelgrims, die het Heilige Land wilden bezoeken, niet meer welkom zijn in Jeruzalem. Ook zijn er christelijke gebouwen (zoals in 1009 de Heilige Graf-kerk) verwoest. Daar moet wat aan gedaan worden, vindt de Oost-Romeinse keizer Alexios, die ook veel problemen heeft met de moslims. Hij roept de hulp in van de paus in Rome.

   Oproep uit Rome    

En van het een komt het ander. Paus Urbanus II ziet zijn kans om zijn macht naar het oosten uit te breiden. Hij doet er alles aan om vrijwilligers te werven. Hij houdt in de open lucht een gloedvolle redevoering voor duizenden toehoorders. Hij weet de bevolking zover te krijgen dat er een enorme animo ontstaat om de ‘ongelovigen’ (de moslims dus) in Palestina eens een lesje te leren. Als je meegaat in de strijd, kun je een ‘aflaat’ krijgen: je zonden worden vergeven. Bovendien zijn er nogal wat mensen die het avontuur zoeken. Kortom: de tocht naar het Heilige Land wordt zó aantrekkelijk voorgesteld, dat zich al spoedig grote mensenmassa’s klaarmaken voor de reis. De roep weerklinkt: “God wil het!” Palestina en vooral Jeruzalem moeten bevrijd worden.

► Kruisvaarders bij Ashkelon

De eerste groep kruisvaarders vertrekt in 1096. Die bestaat vooral uit een ‘stelletje ongeregeld’: boeren, monniken, zwervers, criminelen en ridders die op voordeel uit zijn. Een soort volksleger, zou je kunnen zeggen. Dus een slecht georganiseerde bende. Het loopt allemaal nog niet zo gesmeerd. Onderweg worden op veel plaatsen invallen gedaan waarbij veel Joden worden vermoord. Een volgende kruistocht is beter voorbereid. Hoewel er ook veel tegenslagen zijn, lukt het Godfried van Bouillon toch om in 1099 Jeruzalem in te nemen. Dat gaat met veel bloedvergieten gepaard: zowel moslims als Joden worden afgeslacht. En wie het overleeft wordt als slaaf verkocht.

   Kruisvaardersrijk    

Binnen enkele jaren bezetten de kruisvaarders heel Palestina en bouwen overal burchten en kastelen. Men wil Godfried tot koning over Jeruzalem maken, maar dat weigert hij. “Zal ik hier een koningskroon dragen, waar de Heiland een doornenkroon droeg?” Hij neemt genoegen met de titel ‘Beschermer van het Heilige Graf’.

De tweede kruistocht in 1147 heeft minder succes: de ridders komen niet verder dan Egypte. De oorzaak is de felle tegenstand van de islamieten, onder leiding van generaal Saladin. Deze trekt veertig jaar later op tegen de kruisvaarders. Vele van hun vestingen aan de kust moeten ze overgeven, zoals Gaza, Jaffa, Akko, Sidon en Caesaréa. Saladin weet ook Jeruzalem te veroveren. Er moet gezegd worden, dat deze man geen bloedbad laat aanrichten. Christelijke kerken worden ontzien. En pelgrims mogen de stad blijven bezoeken. Een derde kruistocht, die snel daarna wordt ondernomen brengt weinig verandering in de situatie. Wel krijgen de christenen de kust van Palestina weer in bezit. Het lukt ze de stad Akko terug te winnen. Die vesting wordt enorm versterkt. Op de kop af honderd jaar lang zal hier nog hun ‘hoofdkwartier’ gevestigd zijn.

► Het tegenwoordige Akko

Nog meerdere kruistochten worden ondernomen. De ene keer zijn de moslims, de andere keer de christenen aan de winnende hand. Ook wordt er overleg gepleegd tussen beide partijen. Dit is zeker: de kruistochten hebben de christenen niet opgeleverd wat ze zo vurig wensten. Vele mensenlevens zijn erdoor verloren gegaan. Van de kruisvaarders zelf zijn er tien- of wel honderdduizenden omgekomen. Als gevolg van ziekte, honger en oorlog. En dan hebben we het nog niet over de slachtoffers onder de bevolking van de landen waar ze doorheen trokken.

   Het einde...    

Het rijk van de kruisvaarders kan zich bijna twee eeuwen handhaven. Wel, dat moet gezegd worden, mede dankzij het geld dat de pelgrims meebrengen én dankzij de stroom ‘avonturiers’ uit Europa die bereid zijn het gebied te verdedigen. Hoewel de kruisvaarders eigenlijk niets moeten hebben van de Joden, komen er in de tijd dat zij dit gebied bezetten vele (vooral Europese) Joden terug naar Palestina. Tenslotte wordt in 1291 hun sterke vesting Akko ingenomen door de Mammelukken, een islamitisch volk, dat vanuit Egypte is opgetrokken. De stad wordt verwoest en volgestort met puin. De meeste restanten van de vesting uit de 13e eeuw liggen dus ondergronds.