Mammelukken en Ottomanen

1291. De kruistochten zijn voorbij. De laatste restanten van het 'Koninkrijk Jeruzalem' zijn opgeruimd. Zouden er nog nieuwe plannen beraamd worden? Zeg nooit nooit, denken de moslims.

   Mammelukken   

De Egyptische Mammelukken, die dan de baas zijn in Palestina, treffen hun voorzorgsmaatregelen. De havens aan de kust worden onbruikbaar gemaakt en de mensen worden uit het omliggende gebied weggehaald. Ze vrezen dus toch weer een christelijke invasie vanuit Europa. Voor de Mammelukken heeft dit nog een ander voordeel. Nu richten de handelsschepen zich vooral op de stad Alexandrië, zodat ze in Egypte grote winsten maken.

Minder goed gaat het in het binnenland van Palestina. Dat is nu grotendeels afgesloten voor de handel, er zijn misoogsten, ziekten en aardbevingen. In de tijd dat de Mammelukken over het land regeren (ongeveer 250 jaar) neemt de bevolking sterk af. Bovendien trekken bedoeïen het land binnen, die hun geiten overal maar laten grazen. Je kunt je wel voorstellen hoe het land “vloeiende van melk en honing” er dan na enige tijd komt uit te zien!

   Bouwvallen    

Het gebied, met nog steeds Jeruzalem als hoofdstad, is nu niet meer dan een provincie. Het wordt geregeerd vanuit Damascus. Christelijke heiligdommen raken in verval. Als de moslims een moskee willen bouwen wordt nogal eens van materiaal uit die verwaarloosde kerken gebruik gemaakt. Pelgrims die het Heilige Land bezoeken klagen soms over de overal aanwezige bouwvallen.

► De Klaagmuur in Jeruzalem

Later vinden we in Jeruzalem weer een Joodse wijk, in de buurt van de Klaagmuur. Hier komen Joodse geleerden wonen, rabbijnen die er hun school stichten. Ze worden wel financieel gesteund door rijke Joden in andere landen. Dit alles blijkbaar zonder tegenstand van de moslims. Een rabbijn schrijft zelfs dat de Joden niet door de Arabieren worden dwarsgezeten, en dat ze heel vriendelijk voor ze zijn. In Europa is dat in die tijd wel anders!

   Ottomanen    

Vanaf 1517 wordt Palestina geregeerd door de Ottomanen (ook wel Turken genoemd). Dat pakt positief uit voor de inwoners. In de eerste tijd, onder leiding van sultan Suleiman de Geweldige, groeit de economie. Deze machthebber doet ook veel goeds: de vervallen muren van Jeruzalem worden weer opgebouwd. De poorten van de stad, zoals ze er nu uitzien, komen uit deze tijd. Veel Joden mogen terugkeren naar hun vaderland. Vooral de stad Safed wordt een centrum van Joodse cultuur en religie.

► Jaffapoort in Jeruzalem, gebouwd rond 1540

De Ottomanen maken Istanboel - het vroegere Constantinopel - tot hun hoofdstad. Ze hebben veel veroveringsoorlogen gevoerd. De Balkan en ook Hongarije worden onderworpen. Ook de rest van Europa wordt bedreigd. Nog in 1683 slaan ze het beleg voor Wenen. Maar ze worden teruggeslagen. De Turken moeten dus niet onderschat worden.
Precies 400 jaar zal Palestina onderdeel blijven van het Ottomaanse Rijk. Halverwege zakt het centrale gezag vanuit de hoofdstad een beetje in. De economie in het gebied wordt slechter. Dit brengt spanningen met zich mee.

Na 1800 treedt er verbetering in als vanuit westerse landen de interesse voor het Heilige Land toeneemt en er wegen, post- en telefoonlijnen opgezet worden. De Joodse gemeenschap in Palestina groeit met de jaren. In 1870 is de Joodse bevolking in Jeruzalem zelfs zo toegenomen, dat voor het eerst woonwijken buiten de ommuurde oude stad worden gebouwd. Daarnaast doet het Hebreeuws zijn intrede als moderne taal en kopen steeds meer Joden landbouwgrond om boerenbedrijven te beginnen.

   Antisemitisme    

In de tijd die we hier hebben besproken (ongeveer 600 jaar) hebben de Joden in Palestina en vooral óók daarbuiten heel veel te verduren gehad. Achterstelling, verdrukking en vervolging. Over dit antisemitisme kun je via deze links meer lezen:

► Verbanning
► De tijd van Luther
en de daarna volgende pagina's

   De geschiedenis gaat verder    

Wil je weten hoe het verder is gegaan met de Joden in hun land?
En hoe er uiteindelijk een Joodse staat is gevormd?
Dat lees je in het volgende hoofdstuk.