Bar Mitswa

Bar Mitswa


Het kan zomaar gebeuren dat je groepjes mensen ziet bij de Klaagmuur (de Westelijke Muur) in Jeruzalem. Er staan tafels, er lopen mannen in gebedsmantels rond. Je kunt muziek horen, soms wordt er op de sjofar (ramshoorn) geblazen.

   Dertien jaar   

Het lijkt wel of iedereen kijkt naar een jongen van een jaar of twaalf. Hij is bezig met het omdoen van de tefillien (gebedsriemen). Daar heeft hij flink voor geoefend! Er wordt een boekrol opgehaald, die met voorzichtigheid wordt gedragen. Die boekrol bevat de heilige Thora, de Wet van Mozes. En uit die Wet moet de jongen nu een gedeelte voorlezen. Overigens: die knaap is gisteren 13 jaar geworden, zodat hij nu als ‘volwassen’ wordt beschouwd. Het is dus een bijzondere dag, voor de jongen zelf, voor de familie en ook voor de rabbijn, die moet controleren of er goed uit de Wet wordt voorgelezen.

   Zoon der Wet   

Er is een hele studie aan deze dag vooraf gegaan. De jongen moest leren uit de Thora en uit de Misjna, een belangrijk Joods geschrift. Want vanaf déze dag is de jongen meerderjarig. Hij is nu: ‘zoon der Wet’, of: 'zoon van het gebod'. In het Hebreeuws is dat: Bar Mitswa (*).

Als de voorlezing uit de Wet zonder problemen is verlopen, geeft de rabbijn zijn goedkeuring. De hele familie juicht, er wordt met snoepjes en rozijnen gestrooid. Er is vreugde: binnenkort zal de jongen worden opgeroepen om de voorlezing in de synagoge te verzorgen. Ook dat vraagt weer voorbereiding. En als het allemaal goed gaat, zegt de vader: “Gezegend Gij, Heere onze God, koning der wereld, die mij nu bevrijd hebt van de verantwoordelijkheid voor deze zoon”. Voor de vader is het dus een hele opluchting: als de knaap nu een overtreding van de Wet begaat, dan is niet meer hij, maar de jongen zélf verantwoordelijk! En er zijn maar liefst 613 geboden en verboden, waaraan een Jood zich moet houden! Het is wel de vraag of de jongen daarna nog vaak de synagoge zal bezoeken. Er zijn immers veel Joden, die wel de Bar Mitswa-plechtigheid in ere houden, maar verder weinig aan hun godsdienst doen.

   Geschenken   

De Bar Mitswa-viering gebeurt meestal in de synagoge. Toch is ook de Klaagmuur een populaire plek: soms komt men speciaal daarvoor uit het buitenland! Bij deze plechtigheid hoort natuurlijk ook een goede maaltijd, waarbij vrienden en kennissen worden uitgenodigd. Geschenken worden gegeven, bijvoorbeeld boeken, een gebedsmantel of gewoon een bedrag in geld.
En hoe is dat bij meisjes? Bij sommige Joodse groepen wordt een Bat Mitswa (het woord bat betekent: ‘dochter’) gevierd als een meisje de leeftijd van 12 jaar heeft bereikt.

(*) Opmerking: in feite is 'zoon' in het Hebreeuws: ben. Denk maar aan een naam als Benjamin ('zoon van mijn rechterhand'). Na de ballingschap werd het Hebreeuws steeds meer verdrongen door het Aramees (Syrisch). Die taal lijkt veel op het Hebreeuws. In het Aramees is 'zoon': bar (denk b.v. aan Bartimeüs).