Sjofar

Sjofar


Muziekinstrumenten zijn in de synagoge verboden. Behalve de sjofar, de ramshoorn. Maar het is de vraag: kun je die wel een echt instrument noemen? Er een melodie op spelen, dat gaat zomaar niet. De naam zegt het al: het is gemaakt van de hoorn van een dier, meestal een ram. Soms van een bok. Maar een hoorn van een stier is verboden. Je zou dan teveel kunnen terugdenken aan de geschiedenis van het gouden kalf (in Ex. 32).

   Functie   

Het geluid van de hoorn waarschuwde in Bijbelse tijden voor de nadering van de vijand, maar in de Joodse godsdienst dient het om de mensen op te roepen tot bezinning. Men moet terugdenken aan de bazuin die werd geblazen bij de Wetgeving op Sinaï. Er staat in Ex. 19:16, dat de Israëlieten hoorden ”het geluid ener zeer sterke bazuin, zodat al het volk verschrikte…". Met die ‘bazuin’ wordt hier (en op andere plaatsen in de Statenvertaling) de sjofar bedoeld. Men zegt ook dat de ramshoorn herinnert aan de geschiedenis van Abraham, waarin hij Izak moet offeren. Maar waarbij een ram de plaats van zijn zoon heeft ingenomen.

   Nieuwjaar   

Verder lezen we in de Bijbel dat de sjofar ook bij andere gelegenheden aan de mond werd gezet. Hij moest geblazen worden bij het aanbreken van het Jubeljaar (Lev. 25:9). Dat gebeurde ook op het feest van de Nieuwe Maan (zie Ps. 81:4). Maar we lezen in Joël 2:15 dat er ook op de sjofar werd geblazen bij het dreigen van onheil. In die dagen was dat een sprinkhanenplaag. Vooral belangrijk is de sjofar op het Nieuwjaarsfeest, dat de Joden Rosj Hasjana noemen. Dit valt in het najaar, aan het begin van de maand tisjri. Bij ons is dat in september of oktober. Dan wordt die bazuin tientallen keren geblazen. Als je dan net in Jeruzalem loopt, kun je meegenieten…
In de maand eloel, voorafgaand aan het Nieuwjaar, wordt, als voorbereiding, elke dag op de sjofar geblazen. Ook op de Grote Verzoendag, negen dagen na Nieuwjaar, wordt de ramshoorn gebruikt.